Burgers die informatie opvragen over overheidsuitgaven, de begroting controleren en verantwoordingsvragen stellen over (voorgenomen) beleidskeuzes; het zijn verschillende manieren waarop burgers betrokken (kunnen) zijn aan de achterkant van beleid en zo een bijdrage leveren aan het lokaal systeem van checks and balances. Het is echter ook een ontwikkeling die in vergelijking met andere vormen van burgerbetrokkenheid in de praktijk nog weinig voorkomt. Tot nog toe richten veel vormen van burgerbetrokkenheid zich op de voorkant van de beleidscyclus, onder meer in de agendering, definiëring en soms selectie van beleidsvragen. Burgers die participeren in de controle en verantwoording is nog een relatief onontgonnen gebied.
Tegelijkertijd vormt de inzet van burgers bij controle en verantwoording een nieuw, ander perspectief op bestaande praktijken. Nu de vraag om het in beeld brengen van de maatschappelijke effecten van beleid steeds harder klinkt en het voor raadsleden, bestuurders en beleidsmakers zelf erg lastig blijkt om hierin te voorzien, bieden deze zogeheten ‘burgeraudits’ een interessante mogelijkheid om het systeem van checks and balances te versterken. In dit essay verkennen we hoe burgers betrokken (kunnen) zijn bij controle en verantwoording en welke afwegingen daaraan ten grondslag liggen.