Op woensdag 20 november 2019 verdedigde Frans van Beek zijn proefschrift Hernieuwbare energie voor iedereen. Een multitheoretisch analyseraamwerk voor bestuurders en ontwikkelaars voor sturing op publieke waarde in duurzame ontwikkeling en transities aan de Universiteit Utrecht.
De energietransitie komt tot uiting in fundamentele veranderingen in het energiesysteem. Burgers, bedrijven en andere partijen worden, naast consument van energie, ook exploitant van nieuwe apparaten voor opwekking (zonnepanelen), opslag (batterijen) en andere functies in de energieketen. Voor mensen is het een hele stap om mee te gaan in die verandering.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat in de energietransitie mensen erop kunnen vertrouwen dat een hoogwaardige energievoorziening in stand blijft voor iedereen? Frans van Beek legt in zijn promotieonderzoek de nadruk op juist dat belangrijke maatschappelijk belang in de energietransitie. Het maatschappelijk belang vereist dat hernieuwbare energie (schone, zichzelf aanvullende energie zoals zon, wind, bodemwarmte en waterkracht) in voldoende mate en onder aantrekkelijke condities voor iedereen beschikbaar moet zijn. Het proefschrift presenteert een bestuurskundig raamwerk dat in logische analytische stappen in beeld brengt wat overheden, private partijen en burgers samen doen om de ambitie van hernieuwbare energie voor iedereen waar te maken. Het laat vervolgens zien of de oplossing die zij daarvoor ontwikkelen rendabel is en past bij het maatschappelijk belang. Anders gezegd: of het een rendabele oplossing met maatschappelijke meerwaarde is.
Het onderzoek van Van Beek draagt bij aan inzicht in hoe overheden, private partijen en burgers kunnen samenwerken aan oplossingen met hernieuwbare energie. Zo blijken keuzes die gemaakt worden aan het begin van de ontwikkeling van zo’n oplossing, bepalend te zijn voor de ontwerpvrijheid en de creativiteit. Een belangrijke randvoorwaarde daarbij is een zeker machtsevenwicht tussen de partijen die bij deze ontwikkeling betrokken zijn. Het proefschrift laat bovendien zien dat leiderschap met mandaat van alle betrokken partijen nodig is om de ambitie van hernieuwbare energie voor iedereen permanent in het vizier te houden. Dat zal mensen vertrouwen geven en zo het draagvlak voor de energietransitie in de samenleving vergroten.
Frans van Beek is senior strategisch adviseur, onder meer over duurzame ontwikkeling, bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en als buitenpromovendus verbonden aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) en de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB).