
Atelierreeks
Wat het is
In een traject over een langere periode organiseren we een aantal ateliersessies onder leiding van onderzoekers van de NSOB. De ondersteuning vindt langs drie lijnen tegelijkertijd plaats: op inhoud, proces en ambacht.
Bij ondersteuning op inhoud gaat het om inhoudelijke reflectie op de organisatie zelf, de rol van de overheid, samenwerking tussen overheden, de rechtstaat, of bijvoorbeeld de verhouding tussen overheid en samenleving. Dat kan gaan om het concreet leveren van input voor de inhoudelijke gedachtewisseling, maar ook om het kritisch meelezen met, of bijdragen aan rapporten, notities en andere inhoudelijke producten in het traject.
Bij ondersteuning op proces gaat het om de vraag wat een proces van bijvoorbeeld visievorming precies is of betekent. Ook een traject rondom strategieontwikkeling kan vanuit verschillende perspectieven vorm krijgen. Elk van deze perspectieven geeft een andere, eigen route om tot een gedeelde en gedragen volgende stap te komen. Bij ondersteuning op het proces kunnen we helpen bij deze keuzes, zowel bij het maken ervan als bij het concreet invullen van de keuzes.
De derde vorm van ondersteuning heeft betrekking op het ambacht van het als professional werken aan een ingewikkelde en vaak ook gevoelige kwestie. Hoe ziet het werk eruit, wat doet zich daarbij voor, hoe gaan de betrokken professionals daarmee om, en welke reflectie is daarop mogelijk? In dit deel gaan we in op de micropraktijken, zoals gesprekken, ontmoetingen, en lastige situaties die zich tijdens het traject voordoen. Daarbij zoeken we steeds naar handelingsrepertoire om dergelijke situaties goed te doorlopen en er als professional en als team in te groeien.
Wat het oplevert
De atelierreeks biedt professionals die aan complexe vraagstukken werken een terugkerend moment om op hun werk, en op de verschillende dilemma’s en vraagstukken die in het werk voorbij komen te reflecteren. Zowel door gezamenlijk uit de hectiek van de dag te stappen, als door nieuwe inzichten mee te nemen vanuit wetenschappelijk onderzoek of van door de NSOB uitgevoerd onderzoek.
De opbrengst van het traject is datgene waar de opdrachtgever aan werkt, gevoed met concepten, reflectie, duiding en zo nodig ook met concrete inhoudelijke input door de NSOB. Wij leveren niet het product op, maar ondersteunen het team bij het zelf opstellen daarvan en het ontwerpen en doorlopen van het proces dat daartoe leidt.
Ter afronding van zo een traject schrijft de NSOB een reflectieve notitie over de inzichten, overwegingen, reflecties en handelingsperspectieven die zijn opgedaan tijdens de atelierreeks. Ook kunnen de deelnemers zelf toewerken naar een eindproduct.
Vormgeving
We organiseren periodieke bijeenkomsten met een team van de opdrachtgever waarin we steeds elk van de drie vormen van ondersteuning doorlopen, waarbij we uiteraard kunnen variëren in de dosering van de drie vormen. In de ene periode is het ene deel meer actueel en relevant, op een ander moment in het traject is er meer behoefte aan een ander deel.
Een voorbeeld
Werken aan het waterschap van de toekomst
Net als bij veel publieke organisaties is de omgeving van de waterschappen volop in beweging: er spelen allerlei opgaven en er komen zeer uiteenlopende ontwikkelingen op de waterschappen af. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de toekomst van de waterschappen? Welk waterbeheer zal dan nodig zijn? Dit is niet precies te voorspellen, en tóch wilden de waterschappen daarop anticiperen en zich daartoe equiperen. Om over het waterschap van de toekomst na te denken hebben we vanuit de NSOB samen met de Unie van Waterschappen een traject georganiseerd met meer dan 100 betrokkenen uit de verschillende waterschappen. In een gezamenlijke zoektocht hebben we nagedacht over wat de uitdagingen voor het waterbeheer en de positie van de waterschappen omvatten, en wat er nodig is om dit uitdagingen goed aan te gaan. Vanuit de NSOB mochten wij dit begeleiden en van input voorzien. Ook externe deskundigen en betrokkenen voorzagen het traject van externe input.
Dit traject ging over strategisch vermogen en om gedeelde betekenisgeving: het vermogen om samen over de toekomst na te denken, de uitdagingen in beeld te brengen, de onzekerheid te benoemen en zelfs het onbekende-onbekende – dat waarvoor nog geen woorden of beelden zijn – samen een plek te geven in de redenering. Strategisch vermogen is dan een gedeeld perspectief, niet een concrete routekaart voor de toekomst.