Actuele kwestie, klassieke afweging

Een verkenning naar de governance van het Nederlands digitaliseringsbeleid
Titel essay
Publicatiejaar
2021
Auteur(s)
Jorgen Schram, Henk den Uijl, Mark van Twist
Thema's
Politiek en bestuur
Strategie en toekomst

Binnen de overheid, het Parlement, maar ook in de samenleving, raakt men er steeds meer van doordrongen dat zich een derde industriële revolutie voltrekt. Digitalisering verandert, transformeert, onze wijze van samenleven ingrijpend en stelt bestuur voor nieuwe vragen. Het is niet zomaar een transitie – het is omvattender, chaotischer en ook ongrijpbaarder. We kunnen bovendien nauwelijks de consequenties en neveneffecten van keuzes ten aanzien van digitalisering overzien; de technologie haalt de werkelijkheid steeds opnieuw in en lijkt de tijd almaar te versnellen.

In dit essay onderzoeken we hoe de huidige governance van het Nederlands digitaliseringsbeleid wordt ervaren en waar mogelijk ruimte zit voor verbetering en versterking richting de toekomst. We doen dit door de elementen ‘governance’ en ‘digitalisering’ eerst afzonderlijk en later in samenhang te bespreken. Digitalisering is een relatief nieuwe kwestie, maar wel een met grote impact. Governance is juist een klassiek vraagstuk, maar wel bijzonder hardnekkig van aard.

Hoe governance vorm krijgt is sterk afhankelijk van hoe naar het vraagstuk wordt gekeken en dat geldt ook voor digitalisering. Is digitalisering als een ontwik­keling te begrijpen die zich geleidelijk voltrekt, dan is een geleidelijke aanpak passend. Dient digitalisering als een disruptieve ontwikkeling te worden bezien, dan is een meer ingrijpende aanpak te rechtvaardigen.In dit essay pleiten we ervoor om de complexiteit die digitalisering kenmerkt niet te bestrijden maar juist te benutten.

Governance van digitalisering dient vanuit dat oogpunt niet te worden bezien als een gevecht om effectiviteit maar om symboliek – dat uiteindelijk doorwerkt in effectiviteit. We maken daarbij een onderscheid naar symbolische en instrumentele interventies, waar ook verschillende rollen en verantwoordelijkheden voor politiek, bestuur en ambtelijke organisatie zijn weggelegd. Aan de politiek en bestuur de taak om de governance-vorm te bepalen, aan de ambtelijke organisatie om vanuit idee van checks and balances compenserende arrangementen in te richten.  

Gerelateerde publicaties

Van voortgang boeken naar bestemming kiezen 

Strategisch kiezen om de decentralisaties te realiseren

Publicatiejaar
2014
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Mark van Twist, Nancy Chin-A-Fat, Jorgen Schram
Thema's
Strategie en toekomst

(N)iets doen is hard werken

Investeren in netwerken

Publicatiejaar
2014
Auteur(s)
Mark van Twist, Jorgen Schram, Daphne Bressers, Martijn van der Steen
Thema's
Sturen in netwerken

Permanentie van tijdelijkheid

Strategische reflecties over de bestuurlijke betekenis van evenementen

Publicatiejaar
2015
Auteur(s)
Ilsa de Jong, Esmé Cartens, Mark van Twist, Martijn van der Steen, Jorren Scherpenisse, Jorgen Schram
Thema's
Strategie en toekomst

Vormgeven aan verantwoording

Publieke verantwoording in de Jeugdhulp: een handboek voor praktisch houvast

Publicatiejaar
2015
Auteur(s)
Jorgen Schram, Martijn van der Steen, Mark van Twist, Tom van Yperen
Thema's
Toezicht en naleving

Speltechnieken in beleid

Verkenning van gamification in de woningmarkt

Publicatiejaar
2016
Auteur(s)
Ilsa de Jong, Jorren Scherpenisse, Mark van Twist, Jorgen Schram, Bastiaan Stafforst
Thema's
Strategie en toekomst