De toekomst is onzeker. Veel overheidsorganisaties werken daarom met prognoses; toekomstvoorspellingen die gebaseerd zijn op informatie uit het heden en verleden. Prognoses trekken trends uit het heden door en gaan ervanuit dat de toekomst in ieder geval een beetje zal lijken op het verleden. Maar wat als de werkelijkheid zich niet aan de prognose houdt?
De gemeente Meierijstad gebruikt leerlingprognoses om onderwijshuisvestingsbeleid op te baseren. De gemeente bouwt daarmee als het ware op leerlingaantallen. Die aantallen, gegoten in een presentatie of overzichtelijk gerapporteerd, lijken voor zich te spreken en bieden houvast in het complexe vraagstuk. Maar achter die cijfers en prognoses zitten verhalen die vaak niet verteld worden en achter demografische gegevens gaan allerlei afwegingen en keuzes schuil. Daarom is de vraag: wat is het verhaal achter de cijfers?
Met het onderwijshuisvestingsbeleid van de gemeente Meierijstad als casus onderzoeken Christiaan van der Kaaij, Annemarie van der Wilt en Martin Schulz hoe in de totstandkoming van dat beleid gebruik wordt gemaakt van demografische gegevens en prognoses. Zij stellen zes vragen over en bij de cijfers om het verhaal daarachter te vertellen en ontrafelen zo de politiek van tellen.
Bouwen op leerlingaantallen is een kwestie van tellend, maar óók van vertellend vooruitzien. Dat de toekomst onzeker is, vraagt om gesprek over hoe om te gaan met (on)voorspelbare verrassingen. We identificeren vijf strategieën die dat gesprek kunnen structureren – voor het bestuur en de gemeenteraad van Meierijstad over de toekomst van onderwijshuisvesting, maar ook voor ieder ander die een toekomst vol onzekerheden tegemoet gaat.
Dit essay is geschreven in opdracht van de Rekenkamer van de gemeente Meierijstad.
