De stroom zoeken

De energietransitie bezien vanuit ecosysteemperspectief
De stroom zoeken
Publicatiejaar
2022
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Maarten Otto, Georgina Kuipers, Sander Oosterloo, Petra Ophoff, Alexander Woestenburg
Thema's
Sturen in netwerken

Nederland staat voor meerdere, grote en nauw verweven transities, waaronder de energietransitie. Om deze transitie te doen slagen, moet een groot aantal partijen in beweging komen en in eenzelfde richting bewegen. In dit essay hanteren we het perspectief van het ecosysteem om te analyseren hoe het energielandschap in elkaar zit, welke bewegingen nodig zijn, welke sturing daarbij past, en door wie.

In een ecosysteem zijn factoren en actoren nauw met elkaar verweven. Ze beïnvloeden elkaar continu en hun onderlinge dynamiek, zowel binnen als tussen ecosystemen, maakt de aard en vorm van het systeem. Ecosystemen kennen geen inherente normatieve richting, maar kennen wel diep ingesleten paden, die het ‘normaal’ vormen en bepalen hoe actoren zich gedragen. Transities, zoals de energietransitie, introduceren nieuwe normatieve richtingen, die radicaal afwijken van de ingesleten paden.

Een transitie, dus ook de energietransitie, vereist daarmee het verleggen van die paden en patronen. Daartoe is een zekere mate van sturing nodig, die erop gericht moet zijn om een andere stroom op gang te brengen. We beschrijven in dit essay hoe een nieuw duurzaam energielandschap kan ontstaan door de beddingen te verleggen, door middel van: (i) nieuwe of andere randvoorwaarden en inrichting, (ii) eigen doelgerichte acties, (iii) loslaten, (iv) het smeden van coalities, (v) bewustwording en normalisering en (vi) het aanbrengen van samenhang in de verschillende acties van partijen en ecosystemen. Zo kan het ecosysteem nieuwe verbindingen zoeken en het bestaande energielandschap een andere gedaante aannemen, die leidt tot het energiesysteem van de toekomst: betaalbaar, betrouwbaar, bereikbaar en duurzaam.

Podcast
Uit de school #6

De stroom zoeken met Maarten Otto

Gerelateerde publicaties

Balanceren tussen inkapseling en afstoting

Een essay over de strategische functie bij de Rijksoverheid 

Publicatiejaar
2007
Auteur(s)
Mark van Twist, Rik Peeters, Martijn van der Steen
Thema's
Strategie en toekomst

Verschuivende verwachtingen

Over rolverandering en vormgeven aan strategische professionaliteit

Publicatiejaar
2008
Auteur(s)
Rik Peeters, Mark van Twist, Martijn van der Steen
Thema's
Strategie en toekomst

Strategiseren in de schaduw van de macht

Politiek assistenten van bestuurders als verborgen verbinders

Publicatiejaar
2009
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Mark van Twist, M. de Vries
Thema's
Strategie en toekomst

Toekomstverkenning en organisatieontwikkeling

Ontwerpkeuzes in het scenarioproject RWS 2020

Publicatiejaar
2009
Auteur(s)
Mark van Twist, Martijn van der Steen, Mark van der Vlist, R. Demkes
Thema's
Strategie en toekomst

Figureren in het verhaal van een ander

Over gezagsdragers in beeld 

Publicatiejaar
2010
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Jaap van der Spek, Mark van Twist
Thema's
Politiek en bestuur