Omgaan met verlies in transities

Voorbij een focus op koplopers
Omgaan met verlies in transities: voorbij een focus op koplopers
Publicatiejaar
2021
Auteur(s)
Andrea Frankowski, Martin Schulz, Martijn van der Steen, Laura Schröer
Thema's
Strategie en toekomst

Anno 2021 zijn transities aan de orde van de dag. Daarbij is de vraag actueel hoe verschillende partijen in beweging te brengen zijn in een nieuwe, gewenste richting. In beleid richten overheden zich regelmatig op 'koplopers': een specifieke groep actoren die verondersteld voorop loopt in een ontwikkelrichting, bijvoorbeeld bedrijven die innovatieve, milieuvriendelijkere methoden gebruiken en zo bijdragen aan uitstootreductie. Om een transitie te laten slagen is echter ook beweging van andere groepen nodig; met koplopers alleen redt een transitie het niet. 

Dit essay gaat voorbij aan een focus op koplopers alleen, die met name een grote rol spelen in de opbouw naar 'het nieuwe'. Door juist aandacht te besteden aan afbouw, komt verlies waarmee transities evengoed gepaard gaan in beeld. We reflecteren op de vraag wat het voor de overheid betekent om passend om te gaan met verlies en de weerstand die daar soms bij komt kijken. Hoewel de overheid ervoor kan kiezen geen aandacht te besteden aan verlies, berooft deze zichzelf daarmee wel van een strategisch handelingsperspectief. Verlies en weerstand kan namelijk zorgvuldig het hoofd worden geboden wanneer de verschillende elementen waaruit het bestaat aandacht krijgen in beleid. 

In onze reflecties staan twee transities die voor de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) urgent zijn centraal: de energietransitie en de transitie naar kringlooplandbouw. Met behulp van principes uit 'design thinking' bieden we een nieuwe denkrichting waarmee overheden een passende verhouding tot verlies en weerstand kunnen ontwikkelen in transitiebeleid.

In onderstaande video wordt verder ingegaan op het essay:

Gerelateerde publicaties

De publieke waarde(n) van Open Data

Publicatiejaar
2015
Auteur(s)
Andrea Frankowski, Martijn van der Steen, Albert Meijer, Mark van Twist
Thema's
Strategie en toekomst

Vernieuwing onder ogen

Opnieuw leren kijken naar de verandering van de rijksdienst

Publicatiejaar
2017
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Mark van Twist, Bram van Vulpen, Andrea Frankowski
Thema's
Politiek en bestuur

Participeren in partnerships

Een reflectie op de samenwerking van het ministerie van VWS met het zorgveld

Publicatiejaar
2018
Auteur(s)
Andrea Frankowski, Mark van Twist, Nancy Chin-A-Fat, Bram van Vulpen, Paul Frissen, Martijn van der Steen
Thema's
Sturen in netwerken

Regie voeren?

Beweging brengen als partner én principaal

Publicatiejaar
2018
Auteur(s)
Bram van Vulpen, Mark van Twist, Andrea Frankowski, Paul Frissen, Martijn van der Steen, Nancy Chin-A-Fat
Thema's
Sturen in netwerken

Opgavegericht evalueren:

beleidsevaluatie voor systeemverandering

Publicatiejaar
2018
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Albert Faber, Andrea Frankowski, Frank Norbruis
Thema's
Toezicht en naleving