Verantwoorden over vertrouwenswerk - een kwestie van tellen én vertellen

Een kwestie van tellen én vertellen
Essay Verantwoorden over vertrouwenswerk
Publicatiejaar
2022
Auteur(s)
Georgina Kuipers, Myrthe van Delden, Mark van Twist
Thema's
Politiek en bestuur

In dit essay verkennen we verschillende aspecten van vertrouwenswerk, het werk van vertrouwenspersonen en hoe dit te meten en in kaart te brengen is. We kunnen inzicht krijgen in de waarde van dat werk door data te verzamelen via metingen en berekeningen, tellingen en schattingen.

Drie kernfuncties van vertrouwenspersonen worden daarbij onderscheiden: 1) de supportfunctie (opvangen, begeleiden en informeren); 2) de voorlichtingsfunctie (voorlichten van medewerkers en leidinggevenden) en 3) de signaleringsfunctie (waaronder periodiek generiek rapporteren over gesprekken, signaleren van trends en aandachtsgebieden). Het vertrouwenswerk kent daarbij een viertal kwaliteitsaspecten: het is belangrijk dat vertrouwenswerk voldoet aan professionele normen; dat vertrouwenswerk toegankelijk is voor alle medewerkers; dat vertrouwenswerk op onafhankelijke wijze invulling krijgt; en dat vertrouwenswerk op betrouwbare en vertrouwelijke wijze plaatsvindt, en er ook zo over wordt gerapporteerd.

Tussen kwaliteitsaspecten van vertrouwenswerk en het tellen van en verantwoording afleggen over vertrouwenswerk lijkt echter een spanning te bestaan. Vertrouwenswerk wordt in principe juist in vertrouwelijkheid verricht; hoe kan hierover in openheid worden gerapporteerd? In dit essay laten we zien dat zulke principes paradoxen zijn, schijnbare tegenstellingen. Het is niet óf vertrouwelijkheid óf openheid, maar beide: vertrouwenspersonen zijn vertrouwelijk en betrouwbaar richting (formele en informele) melders en bieden tegelijkertijd door een evenwichtige openheid over hun werk inzicht in hoé vertrouwelijk zij hun werk uitvoeren. Openheid over de noodzakelijke beslotenheid van het vertrouwenswerk kan zo niet alleen het werk van vertrouwenspersonen vergemakkelijken en versterken, maar de gehele organisatie bewust maken van de bestaande (onder-)stromen in en tussen medewerkers.

Oftewel: om te blijven werken aan een veilige werkomgeving, is het nodig om vertrouwenswerk te verantwoorden en dit te bewerkstelligen door te tellen en te vertellen. Met dit essay bieden wij handvatten om vertrouwenswerk te meten en te tellen. Tegelijkertijd contextualiseren wij de handvatten door scherp te houden dat veel van het vertrouwenswerk nu juist gaat over het op een zuivere en evenwichtige wijze vertellen: aandacht voor het verhaal van vertrouwenswerk betekent dat enkel kwantitatieve analyse onvoldoende is.

Podcast
Uit de school #7

Vertrouwenswerk met Georgina Kuipers en Myrthe van Delden

Gerelateerde publicaties

Notitie van bevindingen van een onderzoek naar vertrouwenwekkend schadebeleid in het kader van de gevolgen van de registratie in de Fraude Signalering Voorziening van de Belastingdienst

Publicatiejaar
2022
Auteur(s)
Georgina Kuipers, Marije Huiting, Nancy Chin-A-Fat, Martijn van der Steen, Paul Frissen, Mark van Twist
Thema's
Politiek en bestuur

De stroom zoeken

De energietransitie bezien vanuit ecosysteemperspectief

Publicatiejaar
2022
Auteur(s)
Martijn van der Steen, Maarten Otto, Georgina Kuipers, Sander Oosterloo, Petra Ophoff, Alexander Woestenburg
Thema's
Sturen in netwerken
Inclusief podcast
Inclusief podcast

Afwachten en anticiperen

Hoe de gemeente Amsterdam stuurt op ontwikkelingen in het digitale publieke domein

Publicatiejaar
2023
Auteur(s)
Georgina Kuipers, Christiaan van der Kaaij, Henk den Uijl, Valerie Frissen, Jorgen Schram
Thema's
Strategie en toekomst

Wie wordt gehoord?

Dynamiek in het landschap van macht en tegenmacht

Publicatiejaar
2023
Auteur(s)
Georgina Kuipers, Gert Jan Geertjes, Martijn van der Steen
Thema's
Politiek en bestuur

Sport in beweging

Publicatiejaar
2023
Auteur(s)
Wiljan Hendrikx, Georgina Kuipers, Martijn van der Steen, Rachel-Roxelane Speelman, Anika Scholten
Thema's
Strategie en toekomst
Sturen in netwerken