De vrijheid van onderwijs is een klassiek grondrecht: het beschermt de burger tegen de staat en geeft recht op onderwijs dat naar inrichting en richting vrij van politieke sturing is. Geen staatspedagogiek dus en zelfbestuur van de school. Om die vrijheid te kunnen realiseren moet de staat de school die burgers stichten ook financieren. Artikel 23 is de vrucht van een ingenieus compromis - de Pacificatie - tussen politieke stromingen en hun religieuze en levensbeschouwelijke achterbannen. Kiesrecht (eerst voor mannen, daarna ook voor vrouwen) in ruil voor het recht op een eigen school. Artikel 23 geeft ook een sociaal grondrecht: onderwijs is een voorwerp van aanhoudende zorg van de regering en er dient overal voldoende openbaar onderwijs te zijn. De staat mag toezicht houden en eisen van deugdelijkheid stellen, mits de vrijheid van het bijzonder onderwijs niet in het gedrang komt.
Gastcolumn van Paul Frissen voor het vakblad voor voortgezet onderwijs Van twaalf tot achttien, nr. 7, van september 2021.
Voor het volledige artikel: