Voorstellen van beleid en uitvoering onderwerpen aan de Toets der Kritiek
Wat het is
Een goed beleidsvoorstel kan net als een goed uitvoeringsvoorstel ‘de toets der kritiek’ doorstaan. Idealiter kennen ambtenaren de antwoorden op vragen en de reacties op kritieken al voordat een voorstel in praktijk wordt gebracht of openbaar wordt gemaakt. Daarom heeft de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur de Toets der kritiek ontwikkeld. De centrale idee achter de Toets der kritiek is dat door het stellen van vragen, het formuleren van kritieken en het leveren van commentaren die een voorstel voor beleid of uitvoering oproept, ambtenaren worden uitgenodigd tot reflectie op hun voorstel. De Toets der kritiek test de robuustheid van het voorstel en draagt bij aan het verder ‘harden’ daarvan tegen kritiek. De Toets der kritiek is een kritische interventie, tijdens het proces – in real time – op het moment dat bijstellen nog mogelijk is.
Wat het oplevert
De Toets der kritiek is een laagdrempelige manier om een kritische en tegelijkertijd intellectueel goed onderlegde blik van buiten naar binnen te halen. En dat op het moment dat die kritische blik er werkelijk toe doet om een actueel voorstel en alle dilemma’s die daarmee samengaan tegen het licht te houden. De Toets der kritiek doorbreekt bestaande denkpatronen en stelt vooronderstellingen ter discussie op basis van wetenschappelijke inzichten en ervaringen. Vraagstukken of thema’s die zich lenen voor een Toets der kritiek zijn actueel aan de orde en dienen op relatief korte termijn in openbare actie te resulteren, bijvoorbeeld omdat er concreet iets verandert in de uitvoering of de minister een brief aan de Kamer zal sturen. Ook actuele vraagstukken waarin beleid en uitvoering worden verbonden, zijn geschikt.
Vormgeving
De Toets der kritiek wordt uitgevoerd door een toetserspanel van deskundigen uit de organisatie en/of het netwerk van de NSOB. Het toetserspanel ontvangt ter voorbereiding de ter zake doende documenten omtrent het beleids- of uitvoeringsvoorstel. Aan het begin van de Toets der kritiek presenteert de opdrachtgever vraagstukken en dilemma’s aan het toetserspanel. Daarna begint de kritische bevraging door het toetserspanel. Het toetserspanel formuleert waar nodig ook alternatieve zienswijzen. De reflecties van het toetserspanel zijn geen standpunten van de NSOB als instituut, noch van de panelleden als personen. Kritische tegen- en omdenken doen de panelleden los van hun persoonlijke voorkeuren ten behoeve van voorgenomen beleid en uitvoering. De Toets der kritiek duurt inclusief de presentatie ongeveer 2,5 uur.
Informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer Martin Schulz (schulz@nsob.nl).