Nieuw essay - Maatwerk als Standaard

Voorkant essay Standaard als Maatwerk

Maatwerk is een buzzword geworden. Overal in het openbaar bestuur lijken organisaties bezig invulling te geven aan maatwerk in hun publieke dienstverlening. Maar zo divers als de publieke sector is, zo divers is ook deze invulling van maatwerk in de uitvoeringspraktijk. In dit essay onderzoeken we maatwerk vanuit het perspectief van uitvoeringsorganisaties, vanuit de vraag: Wat zijn de consequenties van het streven naar ‘maatwerk’ voor uitvoeringsambtenaren in de praktijk en welke centrale dilemma’s en dynamieken levert dit op?

In het essay staan we stil bij negen uiteenlopende uitvoeringspraktijken. Het onderzoek leert ons dat maatwerk vraagt om nadere duiding, omdat het nu in de praktijk op heel verschillende manieren vorm krijgt en dreigt te verworden tot een hol begrip, waarbij weggekeken wordt van achterliggende dilemma’s en dynamieken. Maatwerk is dan makkelijk te benoemen als ambitie (‘meer maatwerk’); als klassiek jubeljargon waar niemand het in abstracto mee oneens is. Maar door alles te verklaren tot maatwerk, bijvoorbeeld omdat het politiek goed uitkomt of omdat er tijdelijk extra geld voor beschikbaar is, raakt de grens uit zicht tussen het maatwerk dat onvermijdelijk is, doordat burgers anders vermalen worden in de wielen van de bureaucratie, en maatwerk dat door slechte doordenking irrealistische belasting van uitvoeringsorganisaties en -ambtenaren impliceert.

Om handvatten te bieden voor het noodzakelijke gesprek, karakteriseren we maatwerk als richtinggevend of ‘sensitizing’ concept in plaats van een protocollerend of ‘definitive’ concept en onderscheiden we een viertal varianten van ‘weinig’ tot ‘veel’ maatwerk: standaardisatie, beleidscategorieën, hardheidsclausules, en standaardmaatwerk. Tot deze varianten komen we door te kijken naar datgene waar maatwerk voor geldt (voor het bijzonder afzonderlijke geval en/of voor specifieke groepen/beleidscategorieën) gecombineerd met de mate waarin sprake is van maatwerk (van weinig tot veel aandacht voor elk geval afzonderlijk). Dit essay maakt zodoende niet alleen duidelijk welke dilemma’s en dynamieken er spelen bij maatwerk, maar via de onderscheiden varianten biedt het ook houvast voor gesprek over manieren om deze te doorbreken.

 

Lees het essay hier

Deel dit artikel via TwitterLinkedInFacebook