De combinatie van de vele crises – van stikstof tot wonen tot asiel – leidt gemakkelijk tot de vraag ‘of de overheid de maatschappelijke uitdagingen wel aankan’. Het antwoord op de vraag is niet zonder voorbehoud te geven. Het hangt er van af hoe de overheid politieke ambities, de eigen rolopvatting, de strategie en de uitvoeringscapaciteit met elkaar in verband brengt, en hoe het ene wordt vertaald in het andere. Als bijvoorbeeld ambities groot zijn en de uitvoeringscapaciteit is gedecentraliseerd, moet de Rijksoverheid kiezen voor een regierol – zoals bij de woningbouwopgave.
In dit essay wordt daarom de vraag geherformuleerd: niet of de overheid ‘iets’ of ‘het’ aankan is de vraag, maar hoe ambtenaren omgaan met de geboden of genomen ruimte in en tussen elk van de vier genoemde aspecten (ambitie, rolopvatting, strategie en uitvoering).
Gebruik maken van deze ruimte noemen we praktische wijsheid. Een wet, een beleid, een kader of een norm bepalen nooit volledig wat het goede is om te doen. Daarom is bestuurlijke en ambtelijke ruimte nodig én ook altijd voorhanden om te interpreteren wat in welk geval het goede is om te doen, afgewogen tegen alternatieven en keerzijden. Of iets praktisch wijs is of was moet blijken in de praktijk, niet uit de wet. En ook daarover valt in politieke zin in alle toonaarden van mening te verschillen.
Klik hier voor het essay