In het openbaar bestuur wordt steeds vaker een beroep gedaan op publiek ontwerp om beweging te krijgen in vastgelopen complexe maatschappelijke vraagstukken. Onder noemers als social design en design thinking werken publieke ontwerpers samen met ambtenaren aan opgaven waar geen standaardoplossingen voor bestaan – denk aan eenzaamheid of schuldenproblematiek. Met verbeeldingskracht en in cocreatie met bewoners, cliënten of gebruikers weten publieke ontwerpers het perspectief op vraagstukken te kantelen, wat zich dikwijls vertaalt in eerder nog niet verkende oplossingsrichtingen.
Toch gaat het samenwerken aan maatschappelijke opgaven door ontwerpende en ambtelijke professionals niet vanzelf. Wanneer een ontwerper ruimte wil verkennen, maar een ambtenaar een kader formuleert; wanneer de politiek-bestuurlijke actualiteit om snelle keuzes vraagt, terwijl het ontwerpproces nog in een verkennende fase zit; of wanneer innovatieve werkwijzen helemaal niet blijken te passen binnen beleidsprocessen die juist op voorspelbaarheid en zekerheid voorsorteren, wordt zichtbaar dat er spanningsvelden bestaan tussen beide werelden. Om verschillen te overbruggen zijn inspanningen nodig aan beide zijden, die de moeite waard zijn omdat publiek ontwerp kan helpen om lastig te realiseren ambities voor elkaar te krijgen. Zo stelt publiek ontwerp bijvoorbeeld in staat om vraagstukken opgavegerichter en mensgerichter te benaderen. Nu er in toenemende mate een beroep wordt gedaan op publiek ontwerp, is het nodig om een passendere omgang met dergelijke spanningen te vinden.
In Ontwerper ontmoet publieke zaak verkennen Andrea Frankowski, Tijs van de Vijver en Myrthe van Delden spanningen die ontstaan wanneer ontwerpers en ambtenaren samen aan de slag gaan aan maatschappelijke kwesties, en wat ervoor nodig is om hier passend mee om te gaan. Het essay nodigt uit om spanningen tussen de twee logica’s niet te zien als problemen die opgelost moeten worden, maar als structurele fricties die vragen om zorgvuldige navigatie. Hiermee biedt het inspiratie voor publieke ontwerpers én ambtenaren die gezamenlijk willen werken aan betekenisvolle en impactvolle publieke ontwerppraktijken.
Dit essay is tot stand gekomen als onderdeel van het leeratelier Ontwerpend Werken aan Maatschappelijke Impact, ontwikkeld door de NSOB in samenwerking met de Publieke Ontwerppraktijk (PONT). Het leeratelier biedt, onder begeleiding van docenten, ruimte aan interactie en uitwisseling tussen ervaren ambtenaren en ontwerpers die actief zijn in een politiek-bestuurlijke omgeving. Je kunt je nu inschrijven voor de tweede uitvoering van het leeratelier.
