Dit essay is een reflectie op een proces van strategie als gedeelde betekenisgeving door de waterschappen. Dat gesprek kreeg vorm in een strategie-expeditie met een afgevaardigde van elk waterschap. In de aanloop naar de verkiezingen in maart 2023 voerden de waterschappen met elkaar een strategisch gesprek over de uitdagingen die er op waterschappen afkomen, over de kansen die er liggen en over de onzekerheden die er zijn. Ze zijn in gesprek gegaan over hoe waterschappen, vanuit hun sleutelrol in het veilig, leefbaar en veerkrachtig houden van Nederland, zich het beste zouden kunnen organiseren en profileren. Om met dit gesprek de publieke waarde waar ze voor staan ook in een sterk veranderende tijd te blijven realiseren.
Het verkennen van de toekomst en het ontwikkelen van strategie om daar mee om te gaan, betekent het omgaan met inherente onzekerheid. Dat betekent dat het nodig is om de onzekerheid in alle mogelijke vormen te onderkennen. Daartoe kunnen drie samenhangende stappen worden gezet: signaleren, interpreteren en anticiperen. Signaleren welke ontwikkelingen (ver weg en dichterbij) op de waterschappen afkomen; deze ontwikkelingen kunnen interpreteren zowel vanuit meer en beter (en verlengde van het heden) evenals vanuit anders (discontinuïteit); en het organiseren van omgaan met (on)voorspelbare verrassingen. Omgaan met het onbekende is een belangrijk onderdeel van strategie. Het gaat dan om het vermogen om te anticiperen op dat wat we nog niet weten.
Strategie voor een onzekere toekomst vereist ruimte voor dilemma’s. Het verhaal van het waterschap is meer dan ooit een verhaal van het omgaan met dilemma’s, Het is een verhaal van en-en: een waterschap voor de toekomst omarmt zowel de zekerheden als de onzekerheden. Over de zoektocht naar dat nieuwe verhaal en het betekenis gegeven aan verschillende trends en ontwikkelingen gaat dit essay. Steeds is de vraag: welk waterschap is nodig voor het waterbeheer van de toekomst?