De energietransitie is veel meer dan kolencentrales uit, windmolens aan. Als we de klimaatdoelstellingen willen halen, moeten er expliciete keuzes worden gemaakt voor de manier waarop we de energietransitie gaan organiseren. Dit constateren de Nederlandse School voor Openbaar bestuur (NSOB) en Alliander in een gemeenschappelijke publicatie over sturing in tijden van energietransitie.
Het essay ‘Samenhang vraagt sturing’ richt zich op de vraag welke lessen we kunnen trekken uit eerdere transities in het licht van de energietransitie. De doelen zijn helder: In 2030 moet onze CO2-uitstoot met 49% verminderd zijn. Dit betekent de verduurzaming van anderhalf miljoen bestaande woningen, een duurzame elektriciteitsproductie van 70%, afkomstig uit zon en wind, en de overschakeling van vervoer en industrie op elektriciteit in plaats van fossiele brandstoffen. De uitdaging voor het komende decennium is hoe we dit gaan uitvoeren.
Een van de aanbevelingen is om een wisselwerking te creëren tussen het maken van plannen en de uitvoering. Dit betekent geen strikte scheiding meer tussen een plannings- en uitvoeringsfase, zoals vaak gebruikelijk is. In plaats daarvan moeten mogelijke uitvoeringsknelpunten al in de planvormende fase op de tekentafel liggen, zodat hier in het ontwerp rekening mee wordt gehouden. Op deze manier wordt voorkomen dat ambitieuze plannen stranden in de uitvoering. In het rapport wordt niet gepleit voor een sterk sturende Rijksoverheid die alle regie op zich neemt en bepaalt welke windmolen waar moet komen, maar voor een expliciete balans tussen het behoud de regionale initiatieven en het creëren van samenhang op systeemniveau.
Met het rapport willen de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) en Alliander een bijdrage leveren aan het debat over hoe Nederland de klimaatdoestellingen gaat halen. 2030 is geen verre horizon meer; de uitvoering van de energietransitie is een gemeenschappelijke opgave en vraagt om gezamenlijke actie.