Martijn van der Steen, adjunct-directeur & directeur denktank bij de NSOB, is benoemd tot raadslid voor de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Hij vertelt wat de raad doet, wat het betekent om raadslid te zijn en waar hij zich op wil focussen.
Wat is de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving?
“De Raad is een onafhankelijk adviesorgaan, dat de regering en het parlement, maar ook het gezondheidsveld adviseert. De Raad heeft een brede doelgroep, zowel op beleidsniveau als op uitvoerend niveau. Met onze adviezen proberen we handelingsperspectieven te bieden voor ingewikkelde vraagstukken in het domein van zorg en samenleving. Soms is dat heel concreet, met beleidsaanbevelingen die bij wijze van spreken morgen zouden kunnen worden overgenomen. Soms is het meer conceptueel, door meer te zoeken naar nieuwe woorden en beelden die andere oplossingsrichtingen openen. We proberen ook op een vernieuwende manier onze bevindingen te presenteren. Zo is er een heel bijzondere portrettenreeks (Gezichten van een onzeker bestaan) waarmee we armoede, zorg, onzekerheid en wanhoop letterlijk gezicht geven. Inmiddels werken we aan data-analyses die weer op een heel andere manier het verhaal achter die gezichten in beeld brengen. En er is recent een hele krachtige podcast uitgekomen over hoe we omgaan met de dood en het einde van het leven. Zo proberen we, naast de meer traditionele rapporten, essays en briefadviezen het gesprek op allerlei manieren op gang te brengen en te voeden.”
“Hoe vreemd het ook klinkt, maar ik vind het &-teken eigenlijk het belangrijkst in de naam van de Raad. Het gaat ons om de verbinding tussen volksgezondheid en samenleving. Op dat snijvlak van die werelden ligt de toegevoegde waarde van de raad. Daar vinden wij ons perspectief. En daar is volgens mij nog heel veel te winnen. Dat &-teken geldt ook voor een andere verbinding: namelijk die tussen overheid en samenleving. Gezondheid is geen overheidstaak of verantwoordelijkheid. Het is een maatschappelijk veld, waarin de overheid één speler is. Een belangrijke, maar niet de enige. En al helemaal niet de baas. Die wisselwerking tussen de overheid, het zorgveld, de samenleving en individuen is waar wij ons op richten. En daarnaast geldt het &-teken voor mij ook voor de verbinding en de wisselwerking tussen wetenschap en praktijk. Ik ben ‘gecast’ als wetenschapper, maar in de raad zitten ook leden die veel meer vanuit de praktijk komen. En allemaal zijn we geïnteresseerd in beide kanten van die medaille. Wetenschap én praktijk, om zo beter begrip te ontwikkelen van de vraagstukken en mogelijke oplossingen.”
Wat betekent het om als lid van de Raad aan de slag te gaan?
“Elk lid van de Raad heeft een aantal onderwerpen of onderzoeken waar hij of zij trekker van is. Dit betekent dat je extra bezighoudt met deze onderwerpen. Samen met de stafleden die voor de Raad werken, werk je een advies uit. Maar de adviezen die uitgebracht worden door de Raad zijn namens de gehele Raad. We adviseren als Raad en nemen daar ook samen verantwoordelijkheid voor.”
Wat verwacht je bij te dragen vanuit je kennis en ervaring bij de NSOB?
“Ik ben trekker van een advies over ‘de regio’. Dat is in een vroege fase, dus daar gaan we de komende tijd vooral zoeken naar een goede invalshoek en redeneerlijn. Verder ben ik betrokken bij een advies over de specifieke uitdagingen rond gezondheid in krimpgebieden. Daarnaast doe ik mee met het team vanuit de RVS dat over de gevolgen van Corona adviseert. En verder is het een grote snoepwinkel van heel interessante adviezen en thema’s die voorbijkomen in de raadsvergaderingen. Vraagstukken zijn vaak inhoudelijk en intellectueel interessant, maar ook dichtbij en invoelbaar. Het gaat ergens over en het is eervol en bijzonder om daar een bijdrage aan te kunnen leveren.”